O alkoholu w kosmetykach (po co w nich jest, dlaczego w aż tak wielu i dlaczego mówimy mu nie)

Większość pewnie o nim nie wie, inni się go wystrzegają, a jeszcze inni zapewne chwalą, na przekór wystrzegającym się. Ale... Po co w ogóle do kosmetyków dodaje się alkohol? I czy rzeczywiście powinniśmy go unikać?

Krótkie wprowadzenie teoretyczne

Alkohole to bardzo obszerna grupa bardzo różnorodnych związków. Są alkohole natłuszczające (INCI: Cetearyl Alcohol, Cetyl Alcohol), alkohole nawilżające (INCI: Glycerin, Propylene Glycol, Butylene Glycol, dwa ostatnie poprawiają wchłanianie substancji, ale mogą wykazywać działanie drażniące) oraz alkohol klasyczny, zwykły, taki do picia - wysuszający skórę etanol (INCI: Alcohol, Alcohol Denat.). Dziś skupię się na tym ostatnim, występującym w kosmetykach bardzo powszechnie.

Mówi się, że alkohol wysusza. Ci z tłustą skórą i przetłuszczającymi się włosami zapewne od razu przyklasną i zakrzykną 'ale przecież o to nam chodzi!'. No właśnie nie do końca. Alkohol, wysuszając, powoduje, że skóra broni się przed nim i zaczyna przetłuszczać silniej. Suchoskórych przestrzegać przed nim nie muszę. A o stosowaniu na włosy już w ogóle nie wspominam. Po co nakładać na nie coś wysuszającego? Niedowiarków zapraszam do lektury.

Alkohol w produktach do włosów

Przez długi, długi czas przyjaźniłam się z [lotionem Seboradin Niger]. Nie wierzyłam w komentarze, w których autorki opowiadały o tym, jakoby u nich nasilał przetłuszczanie się skóry, a w konsekwencji - włosów. Byłam bliska uwierzenia temu, że alkohol nie szkodzi i to tylko wymysł blogerek i fanatyków delikatnej i ekologicznej (por. dalej) pielęgnacji.

Lotion z alkoholem pięknie unosił mi włosy, przedłużał świeżość. W dodatku alkohol stymuluje ukrwienie, przez co przyśpiesza porost włosów i podobno stymuluje wchłanianie substancji aktywnych. Na porost włosów i do skóry tłustej - jak znalazł. Ale czy na pewno?

Z czasem, ale po naprawdę długim okresie, bo pierwszą butelkę lotionu zużyłam jeszcze w zeszłym roku zauważyłam, że włosy tak jakby przestawały na niego reagować. Nie w kontekście porostu, bo tutaj umiarkowanie pozytywne działanie obserwuję przez cały czas, a przetłuszczania. Już nie unosił, nie przedłużał świeżości. Znów powinnam myć je codziennie, a myłam co dwa dni. Wykluczyłam wszystkie pozostałe stosowane przeze mnie kosmetyki. Czyli jednak alkohol.

Odstawiłam na jakiś czas, uspokoiłam skórę (pozbyłam się też świądu i przesuszenia skóry) i zużywam resztkę, ale na jakiś czas dam sobie spokój z alkoholowymi wcierkami. Ale nie będę unikać go fanatycznie, choć zdecyduję się raczej na ampułki wcierane co jakiś czas, niż na wcierkę wymagającą aplikacji alkoholu na skórę codziennie.

Poza wcierkami alkohol występuje również w jedwabiach i serach (Biosilk) oraz mgiełkach mających włosy odżywiać. Ich nie nakłada się na skórę, ale alkohol gwarantuje szybsze odparowywanie i nadaje włosom lekkość. Przy okazji wysusza już po kilku zastosowaniach, choć na jakiś czas mogą ukryć to zawarte w nich silikony. Spotkałam nawet oparty na alkoholu preparat termoochronny! Ba, w czasach, w których nie zerkałam na składy, zdarzyło mi się wyprostować włosy wilgotne od tego preparatu. I dziwiłam się, dlaczego natychmiast się postrzępiły i spaliły.

Często również w szamponach, maskach i odżywkach dodających objętości lub w tych do włosów tłustych.

Alkohol w produktach do twarzy

Tutaj też występuje w kilku głównych grupach produktów. Przede wszystkim w tych dedykowanych cerze tłustej. A ja, jako posiadaczka cery tłustej oczywiście miałam z nim do czynienia. Miałam, a właściwie wciąż mam, serum ograniczające przetłuszczanie się skóry, ze sporą ilością alkoholu. Byłam ciekawa, czy moja twarz zareaguje tak samo, jak skóra głowy. Nie miałam co prawda żadnych wątpliwości, ale chciałam się upewnić. Poza tym alkohol odkaża skórę i pomógł mi ograniczyć pojawianie się trądziku na dekolcie.

Ale na twarz tak nie zadziałało. Co prawda skóra nie była przesuszona, ale przy regularnym stosowaniu, już po dwóch tygodniach zaczęła przetłuszczać się szybciej. Powiedzmy, że świeciła silnie już po trzech godzinach od nałożenia makijażu. Ale to pozwoliło mi odzwyczaić ją od olejowania i gdy w końcu do niego wróciłam, już po jednej nocy z arganem wytrzymała względnie bez błyszczenia się już pięć godzin, pomimo upału. A przestawała na oleje reagować, więc wychodzi na to, że nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło.

Jak już wspomniałam, ze względu na działanie przeciwbakteryjne alkohol stosuje się w preparatach na trądzik. Teoretycznie nie ma w tym nic złego, ale jeżeli dokucza nam też przetłuszczanie się skóry, mamy cerę naczynkową, lub trądzik różowaty... Podrażnia. Jeżeli alkohol jest składnikiem leku i nie ma dla niego alternatywy, to się nie czepiam. Ale w kosmetykach będę go unikać.

Nie do końca rozumiem też przecieranie twarzy spirytusem salicylowym, a słyszałam, że poleca się taki zabieg. Właściwości antybakteryjne ma srebro koloidalne, nim można przecierać. Ono nie podrażnia, a łagodzi i matuje. A jeżeli zależy Wam na kwasie salicylowym, to można poszukać kremu lub żelu [mój Sylveco], bo w formie płynnej, to on chyba jednak musi być rozpuszczony w alkoholu.

Bo to jest tak, że są substancje rozpuszczalne w wodzie lub rozpuszczalne w tłuszczach. Tylko niektóre rozpuszczają się i w tym i w tym. A etanol ma trochę właściwości wody i trochę tłuszczu, rozpuszcza sporo różnych substancji. A że mało kto lubi nakładać na twarz tłuste preparaty - substancje aktywne leków sprzedawanych w aptekach (na przykład retinoidów) często rozpuszczane są w alkoholu i tak mamy na przykład roztwory w 97% etanolu.

I jeszcze ostatnia sprawa - skoro ma właściwości antybakteryjne, a jest zupełnie naturalny, to może jako konserwant, w kosmetykach naturalnych? Są firmy, w których kosmetykach znajduje się już na drugim miejscu składu, zaraz po wodzie, a to oznacza, że jest go sporo. No niefajnie, po drogich, ekologicznych produktach oczekiwałoby się raczej silnej pielęgnacji i niepodrażniania (tak, wiem, substancje naturalne uczulają, ale przecież nie każdego). Osobiście wolę już stosowany w żywności benzoesan sodu, stanowiący 0,5% kosmetyku, niż 20% alkoholu. Niefajnie!

Nie twierdzę, że alkohol jest zły i że natychmiast mamy wyrzucić do kosza wszystkie kosmetyki, które go zawierają. Ale ja postanowiłam wybierać zawierające go produkty racjonalnie. Znajduje się w preparatach przeciwtrądzikowych, jeżeli będę musiała je stosować, to będę to robić. Jest go sporo w ampułkach przeciw wypadaniu włosów, które zamierzam kupić. Ale nie widzę innej sytuacji, w której alkohol byłby niezbędny. A już na pewno nigdy więcej nie kupię jedwabiu Biosilk.